حمل و نقل همگانی

حمل و نقل همگانی به عنوان یکی از ارکان اساسی حمل و نقل شهری، نقشی انکار ناپذیر در توسعه شهری بر عهده دارد. به طوری که تصور یک شهر متوسط یا بزرگ بدون وجود انواع سیستم های حمل و نقل همگانی غیر ممکن است. امروزه در شهرهای بزرگ دنیا، سهم سفرهای انجام شده با ناوگان همگانی به بیش از ۵۰% رسیده است و بر این اساس الگوی توسعه شهری بر پایه این نوع از حمل و نقل استوار شده است. در کشور ما بخش اصلی حمل و نقل همگانی بر عهده سیستم اتوبوسرانی است. البته سوابق راه اندازی سیستم های اتوبوسرانی به طور مدون وجود ندارد. بر اساس سایت شرکت واحد اتوبوسرانی تهران، راه آهن حضرت عبدالعظیم که به ماشین دودی در شهر ری شهرت یافت، اولین سیستم ریلی در کشور محسوب می شود(سال ۱۲۹۸). بعد از آن بلژیکی ها در خیابان های سپه، لاله زار ، ناصریه و وحدت اسلامی، ریل گذاری کردند و واگن اسبی راه اندازی نمودند. پس از آن دانمارکی ها و به دنبال آن در سال ۱۳۰۵ با اتوبوس های وارداتی از شوروی ۸ خط اتوبوس راه اندازی شد. این تاریخ در واقع زادروز تولد سیستم اتوبوسرانی در ایران است. این روند در سال ۱۳۳۱ منجر به تصویب قانون موسساتی نظیر شرکت اتوبوسرانی با سرمایه دولتی شد. در شهرهای مهم دنیا نیز روند مشابهی طی شده است. در این میان مشکلاتی که در بخش دولتی ایجاد شد، سبب گردید تا واگذاری ارائه خدمات به بخش خصوصی در اولویت قرار گیرد. در این مرحله بسیاری از خصوصیات سیستم تغییر کرد و واگذاری در یک چارچوب قدرتمند صورت گرفت تا بازگشت به عقب و دوره قبل از دولتی شدن نباشد.